به نام خدا
معرفی کاخ خورشید :
کاخ خورشید یا عمارت خورشید می توان گفت یکی از کاخ های موجود در کشورمان است که از زیبایی چیزی کم ندارد . این کاخ به دستور نادرشاه افشار ( موسس سلسله افشاریه که در اوایل سلطنتش در سال 1108 خورشیدی ) ساخته شده است امروزه یکی از جاذبه های گردشگری مشهد شناخته می شود .
کاخ خورشید و کلات :
در شهر کلات و در 150 کیلومتری شهر مشهد ( استان خراسان رضوی ) میان یک باغ بزرگ عمارت و کاخ خورشید جا خوش کرده است ، این بنا در سه طبقه مجرا می باشد و گفته می شود این بنای فوق العاده در اصل به منظور بنایی برای آرامگاه درنظر گرفته شده است نه محل زندگی و یا کاخ شاهی . ( به نیت آرامگاه نادر افشار طراحی و ساخته شد ولیکن بدون تکمیل ماند و لازم به ذکر است بعدا توسط قاجارها تغییراتی در آن اعمال گردید تا برای سکونت ( حکومت ) قابل استفاده گردد .
تاریخچه کاخ خورشید و کلات :
کاخ کلات (کاخ خورشید) درست در سال 1151 هـ. ق، به دستور نادرشاه افشار جهت اقامت و خزانه برای جواهرات و غنایم در کلات (نادر دژ) ساخته شد. گفتنی ست کلات به معنی ” قلعه و برج و بارو “ است . ( بهتر است بدانید که قبل از اسلام تقریبا تمامی شهرها را به شکل کلات می ساختند که در آن ها مسئله نظام طبقاتی رعایت شده است. این طبقات اجتماعی پیشتر 3 طبقه بوده که بعده ها به چهار طبقه تغییر یافته است . شامل ارتش داران ،موبدان ، استریوشان و صنعتگران بوده است .
همگی این ها هر کدام در شهر جای و اهمیت خود را داشتند. لازم به ذکر است که این بنا مربوط به سال های آغازین به قدرت رسیدن نادرشاه افشار می باشد. همچنین عملیات ساخت کاخ در تمام طول پادشاهی ادامه داشته و گفته می شود تا آخرین سال های حیات نادرشاه یعنی سال 1160 هجری قمری در دست ساخت بوده و با مرگ وی این سازه نیمه کاره ماند. ( نکته قابل توجه کتیبه ثلث بسیار زیبای ” سوره نباء ” که در قسمت دور تا دور فضای گنبد نوشته شده به همین تاریخ اشاره کرده است )
داستان بنای مرموز کاخ خورشید چیست :
یک داستان درباره این بنا وجود دارد که اطلاعات کامل و دقیقی درموردش در دسترس نیست . بسیاری آن را فقط یک کاخ می دانند ، بعضی ها نیز می گویند محل نگهداری غنایم گرانبهای نادر شاه افشار است و عده ای هم می گویند وجود یک سرداب کارکرد زندان را داشته است . ولیکن وجود چندین مقبره با طرح و فاصله زمانی فرضیه مقبره بودن و مکان آرامگاه را تقویت می کند .( وجود سرداب و کتیبه سوره نباء که معمولا در مقابر نوشته می شود مزیت این موضوع می باشد )
معماری زیبا و با شکوه :
گفته می شود طبقه پایین این کاخ محل نگهداری خزانه نادر شاه افشار بوده است و این طبقه در جایی مخوف می باشد . طبقه اول آن بروی چهار ردیف پلکان که شکلی هرمی دارند ساخته و هشت ضلعی می باشد (قابل توجه شما گردشگر عزیز دسترسی به سالن اصلی کاخ خورشید از طریق ورودی های هشت ضلعی امکان پذیر است ) طبقه دوم یا همکف که تالاری بزرگ و قشنگی را در میان خود جای داده است شما را به دوران های قدیم آن زمان می برد .
اتاق هایی در پیرامون آن به چشم می خورد این تالار با تزییناتی به شیوه بناهای صفوی آراسته و تزیین شده است . طبقه سوم این بنا از 66 نیم ستون سنگی تشکیل استوانه ای بزرگ تشکیل شده است. ( همین علت بین تمام بناهای تاریخی ایرانی این بنا منحصر به فرد و بسیار چشمگیر می باشد ) اتاق های این قصر دارای تزئینات گچبری فوق العاده و نقاشی های زیباست همچنین برجی دایره ای شکل را می توان در وسط این بنا در پشت بام ببینید که از ترک هایی به شکل نیم ستون معروف به خیاری تشکیل شده اند. نمای خارجی این کاخ کنگره دار بوده که ترکیبی از معماری مغولی – هندی را به نمایش علاقه مندان به تاریخ می گذارد. همچنین نمای بیرونی این قصر تصویری از میوه هایی مانند آناناس و موز به تصویر کشیده است که هنرمندان هندوستانی آن را به زیبایی نقاشی کرده اند که شیفته آن می شوید. امروزه این باغ شامل 220 عدد درخت چنار است و نیز در باغچه غربی باغ و کوچه غربی باغ می توان یک ردیف چنار کهنسال را مشاهده نمایید که مبنای کاشت درختان دیگر باغ بوده است.
نمای بیرونی کاخ خورشید :
در این باره می گویند نمای بیرونی کاخ به معماری دوران صفویه شباهت بسیار زیادی دارد. تزئینات بیرونی و درونی معماری به وسیله هنرمندان هندی صورت گرفته که شما را خیره خود می کند و در حقیقت زیبایی اصلی کاخ همین نمای بیرونی آن می باشد. دور تا دور کاخ حوضچه هایی شگفت انگیز که دارای 156 فواره آب هستند به چشم می خورد. همچنین این فواره ها علاوه بر زیبایی بخشی به نمای بیرونی عمارت، کار آبیاری باغ را نیز به عهده دارند. آن چه با دیدن این فواره ها و همچنین بقایای تبوشه های آب قصر در موزه عمارت، در دید همگان جلب توجه میکند.( ما در چی تریپ قصد داریم شما را با تمام مکان های گردشگری در ایران آشنا کنیم )
